Egzekucja świadczeń niepieniężnych
(świadczeń niezastępowalnych) – wydanie świadectwa pracy na podstawie wyroku sądowego.

Przy sprawach pracowniczych często w wyrokach zasądzane są różnego rodzaju świadczenia  tj. świadczenia pieniężne (wynagrodzenie, ekwiwalent) oraz świadczenia niepieniężne (przywrócenie do pracy, wydanie czy sprostowanie świadectwa pracy).  W takiej sytuacji do egzekucji każdego z tych świadczeń właściwy będzie inny organ egzekucyjny. Egzekucję świadczenia niepieniężnego, przeprowadzić trzeba przed Sądem, natomiast zasądzone kwoty wyegzekwować trzeba będzie przez Komornika.

 

W celu wyegzekwowania od Pracodawcy świadczenia o charakterze pieniężnym Pracownik powinien wystąpić do Sądu, który rozpoznawał sprawę, z wnioskiem o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności. Wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności jest tytułem wykonawczym,  na  podstawie którego Pracownik możne dochodzić swoich roszczeń. W tym celu trzeba się z nim udać do Komornika sądowego i złożyć u niego wniosek o wszczęcie egzekucji.

Egzekucja świadczeń o charakterze niepieniężnym  odbywa się w specjalnym trybie – organem egzekucyjnym w tego typu postępowaniach jest Sąd. Właściwym do przeprowadzenia postępowania jest Sąd Rejonowy, w którego okręgu czynność ma być wykonana, w praktyce będzie to sąd siedziby lub miejsca zamieszkania Pracodawcy. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy Pracodawca, mimo uprawomocnienia się wyroku zobowiązującego go do wydania lub sprostowania świadectwa pracy, nie zamierza go wykonać. Podstawą powyższego trybu jest art. 1050 oraz 1050 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Art. 1050 [Egzekucja czynności niezastępowalnych]

§ 1. Jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu grzywną na wypadek, gdyby w wyznaczonym terminie czynności nie wykonał.

§ 2 . Jeżeli wykonanie czynności wymaga wydatków pieniężnych lub dostarczenia materiałów, a obowiązek dostarczenia ich ciąży na wierzycielu, sąd przystąpi do egzekucji w myśl paragrafu poprzedzającego dopiero po wykazaniu przez wierzyciela, że dokonał czynności, od których zależy obowiązek dłużnika, chyba że tytuł egzekucyjny zawiera w tym względzie inne zarządzenie.

§ 3. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nałoży na dłużnika grzywnę i jednocześnie wyznaczy nowy termin do wykonania czynności, z zagrożeniem surowszą grzywną.

  • Sąd, po wysłuchaniu Stron, jeżeli stwierdzi, że czynność, którą miał wykonać Pracodawca, nadal nie jest wykonana, wyznaczy Pracodawcy termin do jej wykonania. Ustawa nie określa terminu, jaki Sąd powinien wyznaczyć, zatem zależy to od okoliczności konkretnej sprawy.
  • Oznaczając termin wykonania czynności, Sąd jednocześnie zagrozi Pracodawcy grzywną na wypadek jej niewykonania.
  • Jeżeli Pracodawca nadal nie wykonał swojego obowiązku, w zakreślonym przez Sąd terminie, Pracownik winien złożyć wniosek o nałożenie na Pracodawcę zagrożonej wcześniej grzywny. Dopiero wtedy Pracodawca ponownie zostanie ukarany i do tego zobowiązany do wykonania swojego zobowiązania w nowym terminie i zostanie określona nowa grzywna na wypadek nie dokonania tej czynności .

W trybie komentowanego artykułu wierzyciel może wielokrotnie domagać się przymuszenia dłużnika w drodze nałożenia grzywny, także gdy tylko dłużnik częściowo nie wykonuje czynności, do której jest zobowiązany. Wymierzając grzywnę, Sąd orzeka jednocześnie – na wypadek niezapłacenia – zamianę grzywny na areszt.

Jednakże nie można zmusić Dłużnika do wykonania czynności o charakterze indywidualnej twórczości (czy to naukowej, artystycznej, czy literackiej), bo nie można zakładać, że dłużnik posiada w danej chwili takie możliwości i potencjał, które pozwolą na wykonanie takiej czynności.

Art. 10501 [Zagrożenie nakazem zapłaty]

§ 1. W sytuacji, o której mowa w art. 1050 § 1, sąd, na wniosek wierzyciela, może zamiast zagrożenia grzywną, po wysłuchaniu stron, zagrozić dłużnikowi nakazaniem zapłaty na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności, niezależnie od roszczeń przysługujących wierzycielowi na zasadach ogólnych. Przepis art. 1050 § 2stosuje się odpowiednio.

§ 2. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nakazuje dłużnikowi zapłatę wierzycielowi sumy pieniężnej. Tak samo sąd postąpi w razie dalszego wniosku wierzyciela. Prawomocne postanowienie sądu jest tytułem wykonawczym na rzecz wierzyciela bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności. Sąd może również, na wniosek wierzyciela, podwyższyć wysokość należnej mu od dłużnika sumy pieniężnej.

§ 3. W razie wykonania czynności przez dłużnika po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, wierzyciel może złożyć wniosek o nakazanie dłużnikowi zapłaty sumy pieniężnej na jego rzecz w terminie miesiąca od dnia dokonania czynności.

§ 4. Określając wysokość sumy pieniężnej, o której mowa w § 1, sąd uwzględni interesy stron w takiej mierze, aby zapewnić wykonalność obowiązku określonego w tytule wykonawczym a dłużnika nie obciążać ponad potrzebę.

  • zastosowaniu środków przymusu uregulowanych w art. 1050 albo 10501 decyduje Wierzyciel – Pracownik.
  • Wierzyciel powinien określić sposób egzekucji czynności niezastępowalnej we wniosku egzekucyjnym,
    a zatem zażądać nałożenia na dłużnika grzywny (art. 1050) albo nakazania dłużnikowi zapłaty na swoją rzecz określonej sumy pieniężnej ( 10501). Może przy tym wybrać tylko jeden z tych sposobów egzekucji, ponieważ nie można zastosować ich kumulatywnie.

                                                                                         radca prawny Oliwia Wawrzonkowska

                                                                                      dnia 13 września 2017 r.